بنا برتوصیه سه نقاش حرفه ای، همیشه باید از مناسب ترین بتونه برای سطوح مختلف استفاده شود. بتونه کاربردهای متعددی دارد:  برای ترمیم لکه ها و آثار بجا مانده از رطوبت بر روی دیوار، بعنوان پوششی بر روی رنگ های قدیمی  یا یا با رنگی متفاوت و بصورت عایقی برای نمای خارجی از جنس چوب تازه، بتونه بکار برده می شود.

بررسی اجمالی مزایای بتونه

یکی از قدرتمندترین ابزارها درجعبه ابزار یک نقاش، ماده ای است که بعنوان روکش یا آستر، در رنگ آمیزی ساختمانها بکار می رود که  به آن بتونه می گویند.

بتونه در رنگ آمیزی چه کاری انجام می دهد؟

بتونه ماده ای است که برای رفع عیوب بکار گرفته می شود و درترکیب آن بیش از رنگ، از چسب استفاده شده است. و به همین دلیل به هرچیزی می چسبد ، سطح آن را صاف و یکنواخت مینماید و آن را برای رنگ آمیزی آماده می سازد.

اگر تاکنون در مراکز فروش لوازم منزل قدم زده باشید، می دانید که بتونه در انواع زیاد و متنوعی بفروش میرسد. و ما برای اینکه شما را ازاین سردرگمی برای خرید نجات دهیم ، از سه نقاش حرفه ای که هریک بیش از بیست سال تجربه مفید دارند، خواسته ایم که توصیه های خودشان را برای انتخاب بهترین بتونه، به شما ارائه دهند. تجربه این افراد موجب میگردد که شما بتوانید مناسب ترین بتونه را برای کار خود انتخاب کرده و یک رنگ آمیزی مطلوب با بیشترین ماندگاری داشته باشید.

مورد 1- بتونه مناسب برای لکه ها و بوهای نامطبوع

بتونه می تواند لکه های روی دیوار را پوشش داده و پنهان نماید.

بتونه ترکیبی است که می تواند هم بر پایه آب و هم برپایه روغن ساخته شود.

درواقع تعداد لکه های روی دیوار اهمیت ندارند،  بلکه مهم آن است که با چند لایه ازبتونه،  بتوانیم این لکه ها را پوشش دهیم. به همین طریق باید بر روی سطوحی با بوی دود حاصل از سوختگی ویا بوی بد سیگار نیز میزان و نوع پوشش بتونه را درنظرداشت.

بهترین توصیه، استفاده از نوع مناسب بتونه است بدین معنا که بدانیم درچه مواردی باید از بتونه ساخته شده برپایه روغن (alkyd) استفاده کنیم و مواردکاربرد بتونه ساخته شده برپایه آب (acrylic-latex) چیست؟

هرچند که بتونه روغنی، بوی نامطبوعی دارد ولی بهتر است برای لکه هایی که لایه نازک تری از بتونه نیازدارند ازاین نوع بتونه استفاده شود. همچنین برای پوشش دادن سطوحی با بوی نا مطبوع مانند بوی نیکوتین و یا دود، لکه های ناشی از رطوبت مانند زنگ زدگی یا کپک و لکه های حاصل از تانن چوب ، از بتونه روغنی که مقاومت قابل اعتمادتری دارند، استفاده شود.( برای اطلاع بیشتر در ادامه،  مطلبی تحت عنوان" shellac: یک بتونه طبیعی" را مطالعه کنید)

بتونه های مبتنی برآب، چون در ترکیبات خود، میزان کمتری از ترکیبات آلی فرار(VOCs)دارا می باشند نمی توانند بخوبی بوی دود را از بین ببرند. ولیکن برای برطرف ساختن لکه های مدادرنگی، چربی، جوهر و لکه های ناشی از خراشیدگی بر روی دیوار،کارآیی مناسب تری دارند.

هردونوع بتونه که در بالا معرفی شدند، به سفید رنگ می باشند. بنابراین توصیه می شود که اگر می خواهید لکه های تیره رنگی را با آن ها پوشش دهید، بهتر است که رنگ سفید بتونه را با مختصری رنگ خاکستری ویا با رنگی نزدیک به رنگ نهائی دیوار، تغییر رنگ دهید.

مورد 2) بتونه مناسب برای دیوارخشک(Drywall) جدید

یک دیوارخشک جدید در مقایسه با دیوارخشک قدیمی، به جهت نصب ، درمیان درزهای خود دارای مقداری گل ولای می باشد و به همین جهت ،حجم بیشتری از رنگ را بخود جذب می کند و به همین جهت و به احتمال زیاد، مقداری خلل وفرج در سطح کار ظاهر می گردد . یعنی  در اتمام کار با پدیده "flashing" مواجه خواهیم شد. با رویکرد این پدیده، تمامی سطح کار بصورت یکنواخت و صیقلی ( براق) نخواهد بود. برای پیشگیری از این پدیده، باید قبل از رنگ کردن از بتونه بعنوان آستری بر روی دیوار خشک استفاده نمود.

اگرپس از نصب دیوار خشک، سطح کار صاف و هموار دیده شود، می توان از یک بتونه معمولی درزگیری و مخصوص دیوار خشک،  بعنوان آستری استفاده کنید. اما اگرچنانچه شما هم مثل اغلب ما دوست دارید که سطح کار شما عاری ازکوچکترین ذرات غبار یا کاغذ سنباده باشد؛ دراینصورت بهتر است که از یک بتونه درزگیری مخصوص دیوارخشک  و با "کیفیت بالا"  استفاده کنید. هرچند که این عایق بتونی سنگین وزن، قدری  گران تر از بتونه درزگیری معمولی است، اما برای  پرکردن خلل وفرج وصیقلی کردن سطوح ناهموار، کارآیی مناسبت تری دارد.(ولی متأسفانه حتی بهترین بتونه درزگیری هم نمی تواند مشکل یک نوار معیوب را برطرف نماید)

از طرفی،  اگردیوارخشک بکاررفته دارای سطح نسبتا" صافی باشد و رنگ آمیزی آن بر روی سطح صافی صورت بگیرد، می توان با صرف نظر از بتونه کاری، از دو لایه رنگ بتونه دار، برپایه آب و با بهترین کیفیت استفاده نمود. رزین های سنگین موجود در رنگ های بتونه دار، همزمان با عایق نمودن سطوح، عیوب آن ها را نیز برطرف می کنند. (و این ویژگی است که در رنگ های معمولی دیده نمی شود)

نکته: شما باید پس ازگذشت 48 ساعت از بتونه کاری، شروع به رنگ آمیزی کنید. زیرا فرمول ساخت بسیاری از بتونه ها بر اساس ترکیب فیزیکی و شیمیائی با مواد رنگ می باشد. از اینرو میبایستی پس از خشک شدن بتونه و در یک بازه زمانی دو روزه ،کار رنگ آمیزی را بانجام برسانید، درغیر اینصورت بتونه مقاومت وکارآیی خود را ازدست خواهد داد و شما ناچار خواهید شد که از نو بتونه کاری را انجام دهید.

رطوبت خیلی زیاد در فضاهایی مانند آشپزخانه، کمد، حمام و اتاق های مخصوص لباسشوئی می تواند منجر به ایجاد کپک، پوسته شدن و ترک دیوار شود. رطوبتی که از داخل دیوار به بیرون انتقال می یابد، بصورت تبله، حباب یا برجستگی درنمای خارجی دیواردیده می شود. دراینصورت میبایستی از یک بتونه عایق رطوبت استفاده شودکه عبور رطوبت به سمت سطح خارجی دیوار را به حداقل برساند. اگر نگرانی اصلی شما بخاطر کپک زدگی دیوار است، برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و از طریق پوشش بتونه، باید از بتونه مخصوصی که لکه ها  را پوشش می دهد استفاده کنید و سپس لایه روی بتونه را از موادی استفاده کنید که مخصوص جلوگیری از کپک زدگی می باشد. برای اطمینان ازاینکه کپک از بین خواهد رفت، می توانید قبل ازبتونه کاری، از مخلوط یک برابر سفید کننده و سه برابر آب نیز استفاده شود.

همانگونه که دربالا اشاره کرده بودیم، استفاده از یک دیوارخشک ( Drywall) جدید؛ بلحاظ استفاده از ملاتی (گل) که برای چسباندن آن به دیواراستفاده می شود،  مقدار بیشتری از رنگ را بخود جذب می کند. به همین علت قسمت هایی از دیوارکه وصله دارند نیزدر مقایسه با سایر قسمت های دیوار، مقداررنگ بیشتری را بخود جذب خواهند نمود. بدین لحاظ و برای جلوگیری ازپدیده flashing ،  که موجب ایجاد برجستگی بر روی سطح دیوار می شود، میبایستی تمامی قسمت هایی را که ازوصله استفاده شده است، ابتدا و با یک بتونه درزگیری، با کیفیت بالا ومخصوص دیوارخشک، پوشش دهید. اما اگرشما استفاده از گچ را بجای استفاده ازدیوارخشک ترجیح می دهید، میبایستی از بتونه روغنی که لکه ها را پوشش میدهند، استفاده نمائید.درغیراینصورت لکه های آهک در اطراف نقاط ترمیم شده بوجود خواهند آمد و بعد از رنگ آمیزی بصورت رگه هایی در پوشش رنگ نمایان می گردند. این قضیه به هنگام ترمیم و درمورد سوراخ های کوچک نیز صدق می کند.

 اگرچنانچه رنگ قدیمی چوب، وضعیت مناسبی داشت، دیگر نیازی به بتونه کاری ندارید. اما اگر رنگ قبلی دچار پوسیدگی و یا خراشیدگی شده باشد، بعد از آماده سازی سطح کاربهتر است از یک بتونه لعابی روغنی استفاده کنید. بتونه لعابی روغنی بخوبی روی رنگ قبلی می چسبد و آن را پوشش می دهد، ضمن اینکه با حرکت یکنواخت غلطک میتوان تمامی خلل وفرج سطح کار را بخوبی پوشش داده و درخاتمه نیز روکش بهتری بدست آید. بتونه هایی همانند  Shellac وبسیاری دیگر از محصولات برپایه آب، با اینکه خیلی سریع خشک می شوند ولی کم دوام هستند. وهمین امر موجب میگردد تا نقاطی بر سطح کار بوجود آیند، لذا بسهولت هم سنباده نمی شود تا سطح صاف و صیقلی برای رنگ مهیا گردد. برخلاف آن ها، بتونه های روغنی هستند که بخوبی سنباده کاری می شوند با این تفاوت که  دیرتر خشک می گردند( بعضی از انواع بتونه روغنی، بیش از 48 ساعت طول می کشد تا خشک شوند) با توجه به این مساله اگر می خواهید از بتونه برپایه آب استفاده کنید، بهتراست از رنگ با کیفیت بالا و از نوع لعابی آکریلیک- لاتکس آن  استفاده شود که مخصوص سنباده زدن نیزطراحی گردیده است.

زمانیکه رنگ قبلی با رنگ انتخابی شما از تیره به روشن یا بالعکس از روشن به تیره تغییر می کند، برای پوشش رنگ قبلی باید از رنگ بیشتری استفاده کنید. لذا برای اینکه تعداد لایه های رنگ اصلی را کاهش دهید، می توانید از بتونه به رنگ خاکستری و یا رنگی مشابه با رنگ اصلی استفاده کنید ضمن اینکه رنگ آمیزی مطلوبتری هم خواهید داشت. همه انواع بتونه را نمیتوان به رنگ تیره تغییر داد، پس دقت کنید که بتونه مناسبی را برای این کارانتخاب می کنید. حتی اگر تغییررنگ خیلی زیادی هم نداشته باشید ولی بخواهید رنگ تیره ای را برای رنگ آمیزی انتخاب کنید، استفاده از بتونه به رنگ خاکستری می تواند با پوشانیدن لکه های تیره در لایه های زیرین می تواند کمک کند تا با کیفیت بهتری لکه ها را پنهان کنیم.( کیفیت بدین معنا که با پوشش بهتری ، بتوانیم معایب و یا رنگ قبلی  را پنهان کنیم )

رنگ کاری نمای خارجی، همیشه با کوبیدن قلم مو به سطح کار، بانجام می رسد. ویکی از راهکارهای افزایش طول عمررنگ، استفاده از بتونه،  بعنوان آستری می باشد. پس تا هرزمان که از تراشیدن سطح کار لذت می برید، می توانید حدود 30 دلار هم برای هر گالن بتونه با کیفیت بالا و از نوع آکریلیک/ لایتکس هزینه کنید. به هنگام خرید؛ روی بدنه گالن عبارت" 100% آکریلیک " را جستجو کنید و دقت کنید که سطح کار قبل از بتونه کاری، عاری از ذرات اضافی بوده  و خشک  باشد.(ولی صاف وبراق نباشد) وقتی سطح کار بدرستی برای بتونه کاری آماده سازی شده باشند و از بتونه با کیفیت بالا استفاده کرده باشیم، دوام و طول عمر رنگ نمای خارجی،  نیز دو برابر خواهدگردید.

نکته: سعی کنید بتونه و رنگ خریداری شده ، محصول یک کارخانه باشند. زیرا اغلب بتونه ها وقتی ساختار متناسبی با رنگ خاص خودشان داشته باشند، ا زکیفیت بیشتری برخوردار می گردند.

درخت سرو، چوب قرمز و برخی دیگر از انواع چوب، رنگدانه های قرمزی دارند که تانن ( tannins) نامیده می شوند و حین رنگ آمیزی چوب ، بصورت رگه خونی وارد ترکیب استاندارد بتونه و رنگ می گردند. برای ممانعت و متوقف ساختن این مشکل، میبایستی آستری را از بتونه روغنی نمای خارجی و یا در سطوح بزرگتر از بتونه رفع لکه نمای خارجی استفاده کرد و لایه آخر را نیز با رنگ آکریلیک/ لاتکس پوشش داد. اگر شما قصد دارید که از رنگ روغن استفاده کنید، میبایستی برای آستری ، فقط از بتونه روغنی استفاده کنید. با اینحال، به لطف ترکیبات موجود در رنگ های بتونه دار برپایه آب که اخیرا" ساخته شده اند، می توان بر روی چه بتونه روغنی و چه بتونه برپایه آب ، پوشش نهائی  از رنگ آکریلیک/ لاتکس داشته باشیم.